Ποιος θα το πίστευε ότι τα κόμικς, οι ταπεινές εικονογραφημένες αφηγήσεις που ξεκίνησαν ως φτηνή ψυχαγωγία στις εφημερίδες στα τέλη του 19ου αιώνα δεν άφησαν καμία τέχνη ανεπηρέαστη, ούτε καν την αρχιτεκτονική; Αν δεν το πιστεύετε, δείτε μερικούς από τους απίστευτους συνδυασμούς στους οποίους παραπέμπει μια μεγάλη έκθεση που εγκαινιάστηκε πριν από λίγες μέρες στο Παρίσι.
Είναι ένα από τα μεγάλα εικαστικά γεγονότα αυτό το διάστημα στο Παρίσι. Μια μεγάλη έκθεση που φέρνει την αρχιτεκτονική αντιμέτωπη με τα κόμικς... Μην εκπλήσσεσθε. Μπορεί να φαίνεται πρωτότυπο όταν κοιτάζει κανείς τα δρώμενα στη γαλλική πρωτεύουσα από την ανασφαλή και σε οικονομική κρίση συντηρητική Ελλάδα. Εκεί, ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που η αρχιτεκτονική ανοίγει διάλογο με τα εικονογραφημένα- και όχι μόνο επειδή ορισμένοι αφηγητές, όπως ο Φρανσουά Σουιτέν, ο Ενκι Μπιλάλ ή ακόμα και ο Μοέμπιους, έχουν φτιάξει ιστορίες στις οποίες πρωταγωνιστεί το κτιστό περιβάλλον, απεικονισμένο είτε σε ρεαλιστικά περιβάλλοντα είτε και σε φανταστικές πόλεις κάποιου δυστοπικού μέλλοντος.
Τέχνη του 20ού αιώνα, οι αφηγήσεις με εικόνες, δηλαδή τα κόμικς, δεν ήταν δυνατόν να μην εντάξουν στα καρέ τους τις αρχιτεκτονικές τάσεις της εποχής. Το έκαναν και μάλιστα πολύ νωρίς. Ηδη από τις ονειρικές ιστορίες του Μικρού Νέμο όπως τις περιέγραφε ο πρωτοπόρος Γουίνσορ ΜακΚέι στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, η αρχιτεκτονική των δυτικών μητροπόλεων όχι μόνο δέσποζε στο φόντο των εικονογραφήσεων αλλά συχνά έπαιζε και πρωταγωνιστικό ρόλο στις ιστορίες. Τα θέματα που μπορεί κανείς να βρει αποτυπωμένα στα κόμικς δεν είναι μόνο όψεις των μεγαλουπόλεων αλλά και αναπαραστάσεις της αρχιτεκτονικής τους, του σχεδιασμού του κέντρου των πόλεων, αλλά και του ντιζάιν, της ιστορίας και της πολιτικής. Η έκθεση, που άρχισε στις 9 Ιουνίου, θα διαρκέσει ώς τις 28 Νοεμβρίου και φιλοξενείται στο Σπίτι της Αρχιτεκτονικής.
«Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν και να συγκρίνουν περισσότερες από 350 εικόνες 150 καλλιτεχνών», λέει ο επιμελητής Ζαν-Μαρκ Τεβνέτ, πρώην διευθυντής του δημοφιλούς φεστιβάλ κόμικς της Ανγκουλέμ. Είναι εικόνες που χρονολογούνται σχεδόν από τις απαρχές ύπαρξης της ένατης τέχνης και, πολλές απ΄ αυτές παραπέμπουν ευθέως σε συγκεκριμένες πόλεις. Η Νέα Υόρκη, π.χ., έχει αναπαρασταθεί από το πενάκι καλλιτεχνών όπως ο Γουίλ Αϊσνερ, ο Τζακ Κίρμπι, ο Ντέιβιντ Ματσουκέλι. Το Παρίσι από τον Ταρντί, το Τόκιο από τον Τζίρο Τανιγκούσι, τον Οζάμου Τετσούκα, τον Μαόκι Ουρασάουα. Η πραγματικότητα, όμως, γίνεται η βάση από την οποία ξεκινούν οι φουτουριστικές περιγραφές του πολεοδομικού ιστού υπαρκτών πόλεων, όπως το Λονδίνο, η Μαδρίτη ή η Βιέννη, αλλά και εντελώς φανταστικών πόλεων πλασμένων από τη φαντασία των δημιουργών.
Φυσικά, στην έκθεση φιλοξε νούνται και πιο πεζές αρχιτεκτονικές προτάσεις, αρχιτεκτόνων και των γραφείων τους- στον αντίποδα των ηρωικών και των ουτοπικών συμπλεγμάτων των καλλιτεχνών κόμικς, που δεν έχουν υποχρέωση να λογοδοτούν στις ανάγκες της πραγματικότητας. Ούτως ή άλλως, όμως, και η συγκεκριμένη έκθεση αποδεικνύει ότι τα κόμικς κάθε άλλο παρά περιέχουν «ανώριμες και παιδικές αφηγήσεις». Ισα ίσα. Δύσκολη, απαιτητική και τολμηρή τέχνη, καταγράφει την πραγματικότητα και τις ιδέες γύρω απ΄ αυτή με την ίδια συνθετότητα, την ίδια ευρηματικότητα και ανάλογη πνευματικότητα με των άλλων τεχνών. Ενατη αλλά όχι έσχατη, δηλαδή.
Η πρώτη εικόνα της Νέας Υόρκης
Τον Οκτώβριο του 1905, ένα παράξενο κόμικς με έναν ακόμα πιο παράξενο χαρακτήρα εμφανίστηκε στην εφημερίδα «Νew Υork Ηerald». Ηταν το δημιούργημα του Ουίνσορ ΜακΚέι, ο τυπωμένος σε θαυμαστή τετραχρωμία για τις τεχνικές δυνατότητες της εποχής Μικρός Νέμο και οι περιπέτειές του στη Χώρα του Υπνου. Η ιδέα ήταν απλή: ένας μικρούλης, στη διάρκεια του ύπνου του, βλέπει παράξενα όνειρα. Η εκτέλεση, θαυμαστή, αξεπέραστη: εικόνες που συνδυάζουν την κομψότητα και την απιθανότητα, σουρεαλιστικές πριν από τον σουρεαλισμό.
Σε αυτή τη σειρά, για πρώτη φορά, εμφανίζεται η εικόνα μητροπολιτικού κέντρου, του κέντρου της Νέας Υόρκης, όπου τεράστιοι ουρανοξύστες ορίζουν έναν οικιστικό λαβύρινθο ο οποίος γίνεται ιδανικό σκηνικό για ονειρικές περιπλανήσεις. Θα έλεγε κανείς ότι ο ΜακΚέι ενέπνευσε αργότερα τον σπουδαίο αρχιτέκτονα Μις Βεν Ντερ Ρόε, ένα ψηλό κτίριο του οποίου, ολοκληρωμένο το 1928 στην κεντρική Φρίντριχ Στράσε του Βερολίνου, θα μπορούσε να έχει πρωτοσχεδιαστεί στα καρέ του Μικρού Νέμο.
Τον Οκτώβριο του 1905, ένα παράξενο κόμικς με έναν ακόμα πιο παράξενο χαρακτήρα εμφανίστηκε στην εφημερίδα «Νew Υork Ηerald». Ηταν το δημιούργημα του Ουίνσορ ΜακΚέι, ο τυπωμένος σε θαυμαστή τετραχρωμία για τις τεχνικές δυνατότητες της εποχής Μικρός Νέμο και οι περιπέτειές του στη Χώρα του Υπνου. Η ιδέα ήταν απλή: ένας μικρούλης, στη διάρκεια του ύπνου του, βλέπει παράξενα όνειρα. Η εκτέλεση, θαυμαστή, αξεπέραστη: εικόνες που συνδυάζουν την κομψότητα και την απιθανότητα, σουρεαλιστικές πριν από τον σουρεαλισμό.
Σε αυτή τη σειρά, για πρώτη φορά, εμφανίζεται η εικόνα μητροπολιτικού κέντρου, του κέντρου της Νέας Υόρκης, όπου τεράστιοι ουρανοξύστες ορίζουν έναν οικιστικό λαβύρινθο ο οποίος γίνεται ιδανικό σκηνικό για ονειρικές περιπλανήσεις. Θα έλεγε κανείς ότι ο ΜακΚέι ενέπνευσε αργότερα τον σπουδαίο αρχιτέκτονα Μις Βεν Ντερ Ρόε, ένα ψηλό κτίριο του οποίου, ολοκληρωμένο το 1928 στην κεντρική Φρίντριχ Στράσε του Βερολίνου, θα μπορούσε να έχει πρωτοσχεδιαστεί στα καρέ του Μικρού Νέμο.
trepont
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου